Przedmowa
Sekcja ogólna
Kierunek studiów
Edukacja dzieci jest kluczem do ich przyszłości. Wszystkie dzieci mają prawo do edukacji i należy zagwarantować im równe szanse w dostępie do edukacji. Cała społeczność szkolna musi systematycznie działać na rzecz zapewnienia dzieciom udanego wykształcenia. Prawo dziecka do edukacji obejmuje między innymi: zagwarantowane w Ustawie o edukacji podstawowej oraz w Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach dziecka, por. prawo nr. 19/2013 (dalej: Konwencja Dziecięca). We wszystkich działaniach administracyjnych, włączając w to realizację zajęć szkolnych, prawa dziecka muszą być respektowane.
Gminy odpowiadają za funkcjonowanie i pracę merytoryczną szkół podstawowych. Dotyczy to sytuacji, gdy gminy prowadzą szkoły podstawowe samodzielnie, zawierają umowy z podmiotami prywatnymi na prowadzenie szkół lub robią to w jakiś inny sposób. Ministerstwo Edukacji i Spraw Dzieci ponosi ogólną odpowiedzialność za sprawy obowiązkowej edukacji w kontaktach z gminami. Minister ma również prawo rozstrzygać spory zgodnie z postanowieniami Ustawy o obowiązkowym kształceniu, w tym decyzje dotyczące zwolnień z krajowego przewodnika programowego.
Obowiązkowa edukacja dziecka w szkole podstawowej rozpoczyna się na ogół w roku kalendarzowym, w którym kończy ono szósty rok życia. Obowiązek kształcenia podstawowego może być realizowany w szkołach podstawowych prowadzonych przez gminę, w szkołach podstawowych prowadzonych niezależnie lub w inny uznany sposób zgodnie z ustawą o szkolnictwie podstawowym, np. poprzez naukę w szkole międzynarodowej, szkole rozwojowej lub poprzez nauczanie domowe.
Gmina ma obowiązek zapewnić wszystkim dzieciom w wieku szkolnym możliwość nauki w szkole zgodnie z prawem i zobowiązaniami międzynarodowymi. Obowiązek ten dotyczy dzieci, które mają stałe miejsce zamieszkania na terenie gminy, a także dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej prowadzonej przez rodziców zastępczych, którzy mają stałe miejsce zamieszkania na terenie gminy. W przypadku braku decyzji organu rządowego w sprawie miejsca zamieszkania dziecka, obowiązek szkolny dziecka ustala samorząd lokalny, pod warunkiem że dziecko mieszka na terenie gminy i złożono wniosek o zapisanie go do szkoły. Ponadto Dyrekcja Pracy i władze lokalne mają obowiązek zapewnić edukację dzieciom ubiegającym się o ochronę międzynarodową. Samorząd lokalny w gminie, w której dziecko ma stałe miejsce zamieszkania, może uzgodnić z inną gminą zapewnienie dziecku miejsca w szkole, tak aby gmina przyjmująca miała takie same obowiązki w stosunku do miejsca zamieszkania dziecka, jak gdyby dziecko miało stałe miejsce zamieszkania w tej gminie. Jeżeli takie porozumienie zostało zawarte, gmina przyjmująca ma wobec dziecka wyżej wymieniony obowiązek.
Ustawa o obowiązkowym nauczaniu jasno określa odpowiedzialność każdej gminy za zapewnienie edukacji wszystkim dzieciom. Przepisy prawa dotyczącego obowiązkowego kształcenia muszą być zawsze interpretowane w sposób gwarantujący, że odpowiedzialność za prawo dzieci do edukacji nie ulegnie zmniejszeniu. Obowiązki wynikające z Ustawy o obowiązkowym szkolnictwie nie obejmują jednak dzieci w wieku obowiązku szkolnego, które przeprowadzają się poza granice kraju. Za edukację dziecka odpowiada państwo, do którego przeprowadza się dziecko, zgodnie z obowiązującymi w tym kraju przepisami. Jeśli chodzi o inne formy realizacji obowiązku szkolnego niż w gminnych szkołach podstawowych, należy zwrócić szczególną uwagę na dobrostan, bezpieczeństwo, udogodnienia i prawa dzieci, nawet jeśli nie uczęszczają one do szkoły zgodnie z tradycyjnymi schematami.
Zgodnie z ustawą o ochronie dzieci, każda osoba, która ze względu na zajmowane stanowisko lub wykonywaną pracę zajmuje się sprawami dzieci i dowie się o okolicznościach, które dają podstawy sądzić, że dziecko żyje w nieodpowiednich warunkach wychowawczych, jest poddawane przemocy lub innemu poniżającemu zachowaniu bądź poważnie zagraża jego zdrowiu i rozwojowi, jest zobowiązana zgłosić to służbom ochrony dzieci. Zgodnie z tą samą ustawą na pracownikach placówek oświatowych ciąży szczególny obowiązek sprawozdawczy. Muszą oni monitorować w jak największym stopniu zachowanie, wychowanie i warunki życia dzieci, a także powiadamiać służby ochrony dzieci, jeśli można przypuszczać, że sytuacja dziecka jest nie do przyjęcia.
Zgodnie z Ustawą o obowiązkowym szkolnictwie, rodzicami są osoby, które mają opiekę nad dzieckiem w rozumieniu Ustawy o dzieciach. Rodzice dbają o interesy swoich dzieci w wieku obowiązku szkolnego i są odpowiedzialni za ich edukację. Są oni również odpowiedzialni za zapewnienie, że ich dzieci zapiszą się do szkoły i będą do niej uczęszczać. Pracownicy szkoły odpowiadają za reagowanie na sygnały świadczące o tym, że potrzeby dziecka nie są odpowiednio zaspokajane zgodnie z Ustawą o integracji usług na rzecz dobra dziecka, a także za udzielanie rodzicom i/lub dziecku wskazówek dotyczących integracji usług. W przypadku nieobecności dziecka w szkole bez obiektywnych przyczyn dyrektor ma obowiązek poszukiwania rozwiązań i podjęcia decyzji o wprowadzeniu ulepszeń, ale ma również obowiązek zgłosić sprawę organom ochrony dzieci zgodnie z ustawą o ochronie dzieci.
Rodzice mają obowiązek wspierać swoje dzieci w nauce i uszanować obowiązek szkoły dotyczący codziennego uczęszczania do szkoły, bez wyjątku, chyba że uniemożliwiają to naturalne nieobecności, np. choroba. Rodzice odpowiadają również za monitorowanie postępów swoich dzieci w nauce we współpracy z nimi i nauczycielami. Rodzice powinni mieć możliwość uczestniczenia w edukacji swoich dzieci, jak również w ogólnych zajęciach szkolnych, w porozumieniu z nauczycielami sprawującymi nadzór i administratorami szkoły. Rodzice odpowiadają za edukację swoich dzieci, a odpowiedzialność ta rozciąga się również na czas ich nieobecności w szkole. Rodzice odpowiadają również za ochronę interesów swoich dzieci objętych obowiązkiem szkolnym i muszą konsultować się ze szkołą w sprawie uczęszczania ich dzieci do szkoły. Uczęszczanie do szkoły jest zarówno bezwarunkowym prawem, jak i obowiązkiem dzieci w wieku objętym obowiązkiem szkolnym, a odpowiedzialność rodziców w tym zakresie jest jasna.
Aby chronić prawo dzieci do edukacji i równe szanse uczenia się, a także zawsze kierować się dobrem dziecka, przepisy ustawy o obowiązkowym nauczaniu dotyczące zwolnień z obowiązku szkolnego należy interpretować wąsko. Co więcej, postanowienia dotyczące wyłączeń należy interpretować w świetle postanowień Konwencji o prawach dziecka, a także innych przepisów prawa gwarantujących prawa dziecka. Reakcja szkół na zwolnienia i odstępstwa od obowiązku szkolnego musi uwzględniać również inne przepisy, np. Ustawę o integracji usług na rzecz dobra dzieci. Konwencja o prawach dziecka zawiera między innymi zapis, który stanowi, że przy podejmowaniu przez rząd działań dotyczących dzieci priorytetem zawsze powinno być dobro dziecka, por. 3. sztuka. traktatu. W tym kontekście należy zwrócić szczególną uwagę na artykuły 2, 28 i 29 Konwencji o prawach dziecka, na mocy których Państwa-Strony uznają prawo dziecka do edukacji i w celu realizacji tego prawa oraz zapewnienia równych szans dla wszystkich, między innymi uczynią edukację podstawową obowiązkową i bezpłatną dla wszystkich oraz podejmą odpowiednie środki mające na celu promowanie regularnego uczęszczania do szkoły i zmniejszenie liczby uczniów porzucających naukę. Edukacja powinna również pomagać dzieciom rozwijać ich poczucie własnej wartości, talenty i umiejętności. Dzięki edukacji dzieci powinny poszerzyć swoją wiedzę na temat praw i obowiązków swoich i innych osób, a także rozwinąć wrażliwość i zrozumienie kultury oraz różnorodności.
Główną zasadą jest to, że dzieci w wieku objętym obowiązkiem szkolnym mają obowiązek uczęszczania do szkoły podstawowej. Aby przyznać zwolnienie z obowiązku szkolnego, muszą istnieć ważne powody, ponieważ wszystkie wyjątki od ogólnej zasady należy interpretować wąsko.
Rodzice, którzy mają stałe miejsce zamieszkania na Islandii, ale przez dłuższy czas przebywają za granicą, muszą uzyskać zwolnienie swojego dziecka z obowiązku szkolnego w odpowiedniej szkole, zgodnie z ogólnymi zasadami dotyczącymi zwolnień z obowiązku szkolnego w takich okolicznościach. Jeżeli istnieje możliwość zarejestrowania dziecka, które ma stałe miejsce zamieszkania na Islandii, w szkole w innym kraju, odpowiedzialność za taką rejestrację i poinformowanie o tym szkoły, w której dziecko ma stałe miejsce zamieszkania, ponoszą rodzice.
Ustawa o obowiązkowym kształceniu zawiera przepisy umożliwiające zwolnienia z obowiązku szkolnego i wymogów Narodowego Przewodnika po Programie Nauczania. Dyrektor szkoły jest zatem uprawniony do udzielania zwolnień z obowiązku szkolnego, z jednej strony, po uzyskaniu opinii służb oświatowych, a z drugiej strony, z obowiązku szkolnego. Zgodnie z Ustawą o obowiązkowym kształceniu, zwolnienie z obowiązku szkolnego obejmuje przyspieszenie lub opóźnienie rozpoczęcia zajęć w celu zapewnienia pewnego stopnia elastyczności w tym zakresie w szkołach obowiązkowych. Dyrektor szkoły podstawowej może zezwolić dziecku na rozpoczęcie nauki o rok wcześniej lub później, w zależności od porozumienia osiągniętego między rodzicami a szkołą. Decyzja ta opiera się na ocenie ekspertów, nauczycieli i dyrektorów szkół, a nadrzędną zasadą jest dobro dziecka. Inicjatywa podjęcia takich działań leży w gestii rodziców, którzy konsultują się ze szkołą. Szkoła przy ocenie takich przypadków musi zwrócić się o opinię do służb szkolnych gminy. Uczniowie muszą ukończyć wszystkie obowiązkowe zajęcia szkolne zgodnie z Narodowym Przewodnikiem Programowym przed ukończeniem obowiązkowej szkoły w czasie krótszym niż dziesięć lat lub ukończyć naukę w poszczególnych kierunkach studiów. Mimo że szkoła obowiązkowa może zostać ukończona w czasie krótszym niż dziesięć lat, szkoły obowiązkowe muszą oferować uczniom możliwość pogłębiania umiejętności w zakresie przedmiotów objętych szkołą obowiązkową lub wyboru różnych przedmiotów przez dziesięć lat.
W tym artykule omówimy pięć różnych powodów zwolnień i odstępstw od obowiązkowego uczęszczania do szkoły, tj. zwolnienie z obowiązkowej edukacji z określonego przedmiotu, uznawanie nauki poza szkołą podstawową, kształcenie wyrównawcze, zwolnienie z uczęszczania do szkoły oraz nieuzasadnione nieobecności i unikanie szkoły.
Zgodnie z Ustawą o obowiązkowym kształceniu dyrektor szkoły obowiązkowej jest uprawniony do zwolnienia ucznia z obowiązku nauki w określonym przedmiocie, jeżeli istnieją ku temu ważne powody. Podstawową zasadą jest to, że dzieci powinny uczyć się w pełnym wymiarze godzin, a wyjątki od tej zasady powinny być ściśle określone. Dyrektorzy szkół mają prawo do oceny, jakie powody są uważane za uzasadnione w przypadku zwolnienia z obowiązku szkolnego. Jeśli chodzi o prawo dziecka do edukacji, przyjmuje się, że muszą istnieć przekonujące powody, aby takie zwolnienie zostało przyznane. W Krajowym Przewodniku po Programie Nauczania dla Szkół Ponadgimnazjalnych znajdują się zapisy stanowiące, że jeśli uczniowi przyznano zwolnienie z obowiązkowego przedmiotu w szkole podstawowej, zwolnienie to będzie nadal dotyczyło tych samych przedmiotów w szkole ponadgimnazjalnej, o ile o to poprosi. Udzielenie zwolnienia z obowiązku szkolnego jest decyzją administracyjną i dlatego przy podejmowaniu takich decyzji należy zawsze przestrzegać zasad postępowania zawartych w Kodeksie postępowania administracyjnego. Takie prośby muszą zostać złożone do szkoły w formie pisemnej.
Uzasadnione argumenty za zwolnieniem z obowiązkowej nauki konkretnego przedmiotu mogą obejmować sytuację, w której uczeń o dużych potrzebach wsparcia jest zwolniony z niektórych przedmiotów lub uczeń o zróżnicowanym pochodzeniu kulturowym i językowym. Szkoła może zaproponować uczniowi inne możliwości kształcenia po konsultacji z rodzicami, np.: naukę w ojczystym języku, jeśli okoliczności na to pozwolą. Należy poinformować rodziców, że takie zwolnienia mogą mieć potencjalny wpływ na późniejszą naukę uczniów, np. na poziomie szkoły średniej. Z tego zwolnienia można również skorzystać w przypadku uczniów, którzy wykazali się wybitnymi osiągnięciami w określonej dziedzinie, zgodnie z wytycznymi dla szkół dotyczącymi postępowania w takich przypadkach, opublikowanymi poniżej.
Przykłady powodów zwolnienia z obowiązku kształcenia w określonym przedmiocie:
Kryteria postępowania w przypadku ubiegania się o zwolnienie z obowiązku szkolnego z określonego przedmiotu:
Dyrektor szkoły podstawowej jest uprawniony do uznania kształcenia odbywanego poza szkołą podstawową za równoważne z kształceniem w szkole podstawowej, pod warunkiem przeprowadzenia w każdym przypadku uprzedniej oceny. Przykładami tego są: uznawanie znajomości języka ojczystego innego niż islandzki przez uczniów zgodnie z polityką rządu dotyczącą edukacji dzieci i młodzieży o zróżnicowanym pochodzeniu językowym i kulturowym, znajomość języków obcych innych niż angielski i język nordycki przez uczniów islandzkich oraz nauka w szkołach muzycznych, innych szkołach artystycznych lub szkołach językowych.
Dozwolona jest również ocena uczestnictwa uczniów, np. w życiu społecznym, sporcie lub zorganizowanej pracy wolontariackiej oraz w nauce poza szkołą podstawową w ojczystym języku jako część przedmiotów do wyboru i fakultatywnych na poziomie gimnazjum. Udział uczniów w miejscu pracy można ocenić z inicjatywy szkoły i w powiązaniu z konkretnym zasobem edukacyjnym, ale nie w przypadku tradycyjnego udziału w zatrudnieniu. Proces takiej współpracy między szkołami a środowiskiem biznesowym musi zostać sformalizowany przez władze lokalne i musi być jasno określone, w jakim celu jest ona wykorzystywana. Dozwolone jest również ocenianie nauki poza szkołą obowiązkową i wpisywanie jej na świadectwie ucznia jako przedmiotu fakultatywnego, nawet jeżeli uczeń nie uzyskał zwolnienia z obowiązku nauki.
Wszyscy uczniowie mają prawo do odpowiedniej edukacji niezależnie od ich zdolności fizycznych i umysłowych.
Uczeń, który według opinii lekarza nie może uczęszczać do szkoły ze względu na wypadek lub przewlekłą chorobę, ma prawo do nauki wyrównawczej w domu lub w placówce medycznej. Kształcenie medyczne jest obowiązkiem właściwej gminy i może odbywać się częściowo w formie kształcenia na odległość lub w trybie rozproszonym pod kierunkiem nauczyciela i z kontrolą rodziców lub pracowników placówki medycznej po konsultacji ze szkołą podstawową ucznia. Postanowienie to nie ma zastosowania do sporadycznych chorób studenta; w tym kontekście można brać pod uwagę choroby trwające krócej niż tydzień.
Uczeń ma prawo do zajęć wychowania fizycznego od chwili, gdy według opinii lekarza jest zdolny do nauki, przy czym czas trwania codziennych lub tygodniowych zajęć wychowania fizycznego powinien być uzależniony od jego stanu i wytrzymałości. Celem kształcenia medycznego jest to, aby studenci opuszczali jak najmniej zajęć i nie byli pozbawieni możliwości nauki z powodu wypadku lub długotrwałej choroby.
Dyrektor szkoły, po konsultacji z lekarzem i rodzicami, podejmuje decyzję o zakresie i szczegółowych zasadach organizacji zajęć. Dyrektor szkoły wypełnia w ten sposób obowiązek nałożony na samorządy lokalne w zakresie zapewnienia odpowiedniej edukacji medycznej. Jest odpowiedzialny za opracowanie indywidualnego programu nauczania na dłuższy lub krótszy okres czasu, biorąc pod uwagę sytuację ucznia, jego chorobę i potrzeby. Dyrektor szkoły jest zobowiązany zapewnić, aby przed podjęciem decyzji o organizacji zajęć wyrównawczych, uczniowi umożliwiono wyrażenie siebie, biorąc pod uwagę wiek i dojrzałość ucznia. Nie przewiduje się, aby kształcenie medyczne miało zastąpić nauczanie lokalne.
W organizacji i realizacji kształcenia medycznego należy, o ile to możliwe, stosować różne metody, po konsultacji z danym studentem. Następnie uczeń powinien mieć możliwość nawiązania kontaktu ze swoją szkołą i grupą nadzorującą w najlepszym możliwym zakresie, na jaki pozwalają jego okoliczności i stan.
Rodzice mogą ubiegać się o czasowe zwolnienie dziecka z obowiązku uczęszczania do szkoły w zakresie poszczególnych przedmiotów i dziedzin nauki lub we wszystkich zakresach. Dyrektor uzyskuje wystarczające informacje o sytuacji dziecka, np. konsultując się z nauczycielem sprawującym nadzór. W każdym przypadku obowiązek spoczywa na rodzicach, jeśli otrzymają takie zwolnienie, na wzięciu odpowiedzialności za zapewnienie uczniowi nadrobienia zaległości w nauce zgodnie z informacjami uzyskanymi od szkoły.
Długotrwała nieobecność dzieci w szkole, spowodowana tymczasowym zwolnieniem na prośbę rodziców, nie powinna mieć wpływu na całokształt pracy szkolnej ani na naukę innych uczniów.
Muszą istnieć ważne powody, dla których dziecko nie chodzi do szkoły. Uzasadnionymi powodami czasowego zwolnienia z obowiązku kształcenia mogą być:
Dyrektor jest odpowiedzialny za ocenę okoliczności każdej sprawy. Przy ocenie zwolnienia należy w każdym przypadku ocenić, czy powód jest tego rodzaju, że udzielenie zwolnienia można uznać za normalne. Zwolnienia z obowiązku uczęszczania do szkoły powinny być zawsze udzielane na ograniczony okres czasu, nie dłuższy niż jest to konieczne.
Ciągły i całościowy dzień dziecka uważa się za udany, gdy zajęcia szkolne i inne zorganizowane zajęcia kończą się wcześniej. Może to mieć także pozytywny wpływ na życie rodzinne dziecka. Współpraca między szkołami i innymi zorganizowanymi zajęciami wymaga elastyczności, ale dla szkoły podstawowej, która funkcjonuje według ustalonego harmonogramu, może być trudne zrekompensowanie dziecku strat w nauce, jeśli opuszcza ono zajęcia o tej samej porze każdego tygodnia. Ważne jest, aby wdrażanie takich rozwiązań odbywało się z myślą o tym, że dobro dziecka zawsze jest priorytetem i że jego prawo do edukacji nie może być zagrożone. Obejmuje to między innymi rozpatrywanie życzeń dziecka i uwzględnienie ich w procesie wyboru porozumienia, zgodnie z wymogami Konwencji o prawach dziecka. Jeżeli zwolnienie zostanie udzielone z powodu np. lekcje muzyki lub inne zajęcia w godzinach szkolnych muszą być poparte pisemną zgodą rodziców, dziecka i szkoły, która między innymi określa, w jaki sposób rodzice będą odpowiedzialni za zapewnienie dziecku możliwości nadrobienia zaległości w nauce.
Jeśli absencja w szkole wpływa na naukę i samopoczucie ucznia, wymaga to reakcji ze strony szkoły. Należy spodziewać się, że szkoła zareaguje, jeżeli łączna liczba nieobecności ucznia przekroczy jedną dziesiątą roku szkolnego. Gminy ustalają kryteria formalnej reakcji na spadek frekwencji uczniów w szkole, które przewidują działania, które będą stopniowo zaostrzane wraz ze spadkiem frekwencji w szkole, aż do momentu, gdy absencja w szkole osiągnie poziom wymagający zgłoszenia do organów ochrony dzieci. Przyjmując środki przyrostowe, zakłada się, że zanim powiadomione zostaną organy ochrony dzieci i zostanie osiągnięty określony próg, szkoła podjęła już na wcześniejszych etapach próbę przeanalizowania możliwych okoliczności ucznia we współpracy z rodzicami i samym uczniem. Nie uniemożliwia to jednak administratorom szkół wcześniejszego skontaktowania się z organami ochrony dzieci, ponieważ w każdym przypadku należy ocenić całościową sytuację dziecka i uwzględnić wszystkie aspekty, które zgodnie z ustawą o ochronie dzieci należy zgłosić. Ważne jest zatem, aby przy formułowaniu zasad formalnej reakcji na spadek frekwencji szkolnej wziąć pod uwagę m.in. wszystkie nieobecności, choroby, urlopy i nieusprawiedliwione nieobecności oraz inne okoliczności dotyczące uczniów. Niniejsze standardy gminne zostaną opublikowane publicznie i staną się częścią programu nauczania oraz regulaminu wszystkich szkół na terenie gminy. Władze lokalne mogą również wykorzystywać te zasady do opracowywania formalnych kryteriów reagowania na spadającą frekwencję uczniów.
Uczęszczanie do wymarzonej szkoły może być oznaką, że potrzebna jest osoba kontaktowa lub menedżer przypadku zgodnie z Ustawą o integracji usług na rzecz dobrostanu dzieci. Następnie pracownicy szkoły powinni udzielić rodzicom wskazówek dotyczących integracji usług, na przykład wskazując im osobę kontaktową w szkole. Jeżeli nieobecność dziecka w szkole jest przejawem zaniedbywania obowiązków, należy zgłosić ten fakt do organów opieki społecznej. To samo dotyczy zaniedbywania przez rodziców odpowiedzialności za edukację dziecka, gdy jest ono zwolnione z obowiązku szkolnego.
Wagary szkolne zdefiniowano jako świadome lub nieświadome zachowanie dziecka lub nastolatka, które objawia się trudnościami w uczęszczaniu do szkoły, czy to przez cały dzień szkolny, czy przez jego część, czy też w uczęszczaniu na zajęcia z określonych przedmiotów, przez dłuższy lub krótszy okres czasu. Przyczyny unikania szkoły mogą być różne i każdy przypadek należy rozpatrywać w oparciu o sytuację dziecka i jego rodziny, kontekst społeczny i środowisko nauki, takie jak: dobre samopoczucie w szkole, umiejętności społeczne, zdolność uczenia się i inne czynniki, które mogą mieć wpływ na środowisko dziecka i rodziny. Rodzice i personel szkoły muszą zwracać uwagę na oznaki unikania szkoły i traktować poważnie wszelkie ich oznaki. Do objawów tych mogą należeć na przykład nieuzasadnione nieobecności w szkole lub spóźnienia, nieobecności w niektórych dniach lub niechęć ucznia do szkoły, mimo że nie ma widocznych objawów choroby. Inne objawy mogą obejmować zaburzenia snu lub chęć opuszczenia szkoły w środku dnia. Należy pamiętać, że nie jest to wyczerpująca lista, ponieważ unikanie szkoły może przybierać różne formy i mieć rozmaite przyczyny.
Szkoły podstawowe powinny kłaść szczególny nacisk na wsparcie i profilaktykę, zwłaszcza jeśli istnieją dowody na unikanie szkoły. Celem jest rozpoznanie problemu zanim stanie się przewlekły i wpłynie na warunki uczenia się, wychowania i rozwoju dzieci oraz ich przyszłe samopoczucie.
Wczesne wsparcie i ukierunkowana współpraca między domem a szkołą są kluczowe w zapobieganiu unikaniu szkoły i umożliwieniu dziecku, które ma problemy z unikaniem szkoły, jak najszybszego powrotu do szkoły. Dziecko może poprosić o wyznaczenie osoby kontaktowej w szkole, która będzie zajmować się sprawami uczniów zgodnie z Ustawą o integracji usług na rzecz dobra dzieci. Ważne jest również, aby szkoły, w stosownych przypadkach z udziałem osoby kontaktowej, przeprowadziły indywidualną ocenę potrzeb każdego dziecka zmagającego się z unikaniem szkoły oraz tego, jakich zasobów wsparcia potrzebuje dane dziecko, w tym: z udziałem odpowiednich stron, np. usługi szkolne, socjalne i zdrowotne dla dobra dzieci. Jeżeli student nie jest w stanie powrócić do nauki w trybie stacjonarnym przy wsparciu służb szkolnych i osoby kontaktowej ds. usług zintegrowanych, istnieje powód, aby zbadać, czy istnieją podstawy do zaangażowania koordynatora ds. przypadku w celu dalszego postępowania z udziałem usług zintegrowanych.
Pracując nad zaangażowaniem ucznia w naukę i pracę, szkoła musi podjąć odpowiednie środki, aby udzielić pomocy uczniowi i jego rodzinie. Jednakże takie środki nie mogą nigdy stać się zasadą unikania szkoły przez ucznia i zawsze należy je traktować jako środki krótkoterminowe, których celem jest umożliwienie uczniowi ponownego uczęszczania do szkoły.
Ustawa o obowiązkowym kształceniu określa sposób, w jaki obowiązkowe kształcenie może być realizowane w szkołach obowiązkowych. Główną zasadą jest, że dzieci uczęszczają do publicznej szkoły podstawowej, która jest następnie prowadzona albo przez gminę, albo przez innych operatorów, por. Artykuł 43 Ustawy o szkołach podstawowych. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy dzieci uczęszczają do szkół rozwojowych, por. Artykuł 44, szkoły międzynarodowe, por. Ustęp 1. Artykuł 46 lub nauka w domu, por. Ustęp 2. Artykuł 46 Ustęp 1 stanowi również: Artykuł 26, że część studiów może mieć charakter kształcenia na odległość lub kształcenia rozproszonego.
Zgodnie z obowiązującym prawem Minister może udzielić gminom lub innym podmiotom tymczasowych zezwoleń na prowadzenie szkół rozwojowych lub przeprowadzanie eksperymentów w zakresie niektórych aspektów funkcjonowania szkół. W takich przypadkach może zostać przyznane tymczasowe zwolnienie z obowiązku przestrzegania krajowego programu nauczania dla szkół obowiązkowych, na ogół nie dłuższe niż trzy lata, z zastrzeżeniem możliwości przeprowadzenia oceny projektów pilotażowych po upływie tego okresu. Czy takie zwolnienie jest możliwe? dotyczące zajęć, godzin szkolnych, organizacji zajęć dydaktycznych, liczby lekcji, odstępstw od podstawowego planu zajęć oraz odstępstw od podstawy programowej. Szkołom może zostać przyznany status szkoły rozwojowej w celu prowadzenia prac rozwojowych i eksperymentalnych w ramach szkół obowiązkowych, chociaż działania te podlegają wyłącznie prawu i Krajowemu Przewodnikowi po Programie Nauczania. Eksperymenty takie będą zawsze podlegać ograniczeniom czasowym, a Ministerstwo będzie zawsze dokonywać ich oceny po ich zakończeniu.
Szkoła rozwojowa może działać jako ogólna szkoła podstawowa pod auspicjami gminy, jako oddział w szkole podstawowej lub jako niezależna szkoła za zgodą Ministerstwa i przy wsparciu finansowym gminy.
Zgodnie z ustawą o obowiązkowym kształceniu minister jest uprawniony do uznania szkoły obowiązkowej lub programu nauczania w ramach ogólnej szkoły obowiązkowej, który działa zgodnie z uznanym zagranicznym lub międzynarodowym programem nauczania i strukturą nauczania, a także do udzielania zwolnień z odpowiednich postanowień ustawy i krajowego przewodnika programowego dla szkół obowiązkowych. Minister wydaje rozporządzenie w sprawie dalszego stosowania niniejszego przepisu, obejmujące m.in.: umowy o świadczenie usług komunalnych w zakresie zarządzania szkołami zgodnie z ustawą o obowiązku szkolnym, ustalanie składek ze środków komunalnych, nieprzestrzeganie przepisów i cofnięcie uznania. Zwolnienia te nie mogą naruszać ustawowego prawa uczniów do edukacji. Dotyczy to głównie szkół obowiązkowych, które działają tymczasowo na Islandii ze względu na konkretne projekty w świecie biznesu, a także szkół obowiązkowych dla dzieci rodziców pracujących za granicą i tymczasowo przebywających w Islandii.
Zarówno gminy, jak i podmioty prywatne mogą ubiegać się o zezwolenie na prowadzenie szkoły międzynarodowej lub oddziału międzynarodowego w szkole podstawowej. W przypadku wniosku o utworzenie szkoły międzynarodowej lub oddziału międzynarodowego w szkole obowiązkowej, Minister musi najpierw udzielić pozwolenia na prowadzenie szkoły międzynarodowej jako szkoły rozwojowej przez maksymalnie trzy lata i ocenić pracę szkoły po upływie tego okresu, zanim szkoła otrzyma status szkoły międzynarodowej na mocy Ustawy o szkołach obowiązkowych. Uznanie formalne zostanie udzielone, jeżeli zdaniem Ministerstwa spełnione zostaną wszystkie warunki uznania. Chociaż szkoły międzynarodowe przeznaczone są przede wszystkim dla uczniów obcego pochodzenia, a w szczególności dla tych, którzy planują tymczasowy pobyt w tym kraju, to szkoły międzynarodowe są również otwarte dla uczniów islandzkich. Uczniowie islandzcy uczący się w szkole międzynarodowej są zobowiązani do nauki języka islandzkiego zgodnie z Narodowym Przewodnikiem Programowym. Oczekuje się również, że wszyscy uczniowie szkół międzynarodowych pochodzenia zagranicznego będą mieli możliwość nauki języka islandzkiego jako drugiego języka. Dalsze postanowienia dotyczące szkół międzynarodowych i warunków ich działalności zawarte są w Rozporządzeniu w sprawie kształcenia zgodnego z programem nauczania zagranicznym lub międzynarodowym oraz strukturą nauczania, nr 2002. 699/2012.
Szkoła podstawowa jest miejscem, w którym dzieci otrzymują obowiązkową edukację, a także odgrywa ważną rolę w zapewnieniu dzieciom bezpieczeństwa i dobrego samopoczucia, a także wspieraniu ich wszechstronnego rozwoju i przyszłych sukcesów. Pracownicy szkoły mają obowiązki względem dzieci wynikające z Ustawy o obowiązkowym nauczaniu, Ustawy o ochronie dzieci i Ustawy o integracji usług na rzecz dobra dzieci, które nie przestają obowiązywać, nawet jeśli dziecko uczy się w domu.
Edukacja domowa stanowi wyjątek od zasady obowiązkowej nauki szkolnej, por. 46. sztuka. Ustawa o szkołach podstawowych. W związku z tym na rodziców lub opiekunów dzieci, którym udzielono tymczasowego pozwolenia na przejęcie częściowej lub całkowitej odpowiedzialności za edukację dziecka, nakładane są wysokie wymagania.
Samorząd lokalny może przyznać rodzicom dziecka zwolnienie z obowiązku samodzielnego zapewnienia dziecku edukacji zgodnie z dalszymi wytycznymi określonymi w Rozporządzeniu w sprawie edukacji domowej na poziomie szkoły podstawowej nr 2014/2015. 531/2009. Rodzice, którzy ubiegają się o zwolnienie z obowiązku nauczania domowego swoich dzieci, muszą złożyć wniosek o zwolnienie w gminie, w której mają stałe miejsce zamieszkania.
Dzieci uczące się w domu są zwolnione z obowiązku uczęszczania do szkoły podstawowej przez cały okres trwania edukacji domowej, muszą jednak być zapisane do konkretnej szkoły w danej gminie i podlegać regularnej ocenie i nadzorowi. Będą mieli dostęp do usług szkolnych świadczonych przez gminę oraz innych usług wsparcia, a także możliwość uczestniczenia w zajęciach szkolnych. Będą oni mieli również możliwość uczestniczenia w zajęciach socjalno-rekreacyjnych i wycieczkach szkolnych organizowanych przez szkołę na takich samych zasadach jak jej uczniowie. Podkreśla się znaczenie zapewnienia każdemu dziecku możliwości interakcji z innymi dziećmi. Należy w miarę możliwości uwzględniać życzenia uczniów dotyczące ich uczestnictwa w ogólnoszkolnych zajęciach, nawet jeśli uczą się w domu.
Zgodnie z obowiązkową edukacją dzieci w Islandii, główną zasadą jest to, że uczniowie muszą regularnie uczęszczać do szkoły. Jednak podstawowym warunkiem, aby dzieci mogły korzystać z różnych praw zagwarantowanych im przez prawo, jest to, aby uczęszczały do szkoły w stymulującym środowisku edukacyjnym.
Islandzka szkoła podstawowa jest szkołą lokalną, tzn. uczniowie codziennie uczęszczają do budynku szkoły, aby się uczyć. Dozwolone jest jednak organizowanie nauki i nauczania w taki sposób, aby część zajęć odbywała się poza budynkiem szkoły. Obejmuje to między innymi: wycieczki terenowe, zajęcia i naukę na świeżym powietrzu, obozy szkolne, wycieczki szkolne w Islandii i poza nią oraz współpracę między szkołami w krajach nordyckich i europejskich. Istnieje również możliwość, aby szkoły wdrażały poszczególne przedmioty, np. przedmioty fakultatywne, w ramach kształcenia na odległość lub jako samodzielna nauka w domu, bez konieczności uczęszczania do szkoły. Może to mieć na celu zarówno naukę niezależności w metodach pracy, jak i dostosowanie się do szczególnych okoliczności uczniów, np. mieszkający daleko od budynku szkoły. W związku z tym takie wdrożenie może być realizowane na różne sposoby w szkołach, tj. poszczególni dyrektorzy mają prawo dokonywać takich zmian w funkcjonowaniu szkoły, a to musi zostać ogłoszone w programie nauczania.
Głównym celem nauczania na odległość i rozproszonego w szkole podstawowej jest umożliwienie uczniom, którzy się na to zdecydują, nauki bez względu na miejsce zamieszkania. Chodzi tu m.in. o studia, które nie są dostępne w danej szkole, takie jak studia językowe dla uczniów obcego pochodzenia oraz zajęcia fakultatywne różnego rodzaju, ale także studia dla uczniów, którzy mają możliwość uczestniczenia w poszczególnych kursach w szkole ponadgimnazjalnej w formie kształcenia na odległość i w trybie rozproszonym, równolegle z nauką w szkole podstawowej.
Aby promować elastyczność na granicy między szkołą obowiązkową a szkołą średnią drugiego stopnia, uczniom szkół obowiązkowych należy zaoferować naukę na odległość lub naukę rozproszoną w szkołach średnich drugiego stopnia jako część nauki w szkole obowiązkowej. Jeżeli takie studia są zaliczane do zajęć obowiązkowych, w tym także do wyboru, są one dla studenta bezpłatne. Szczegóły dotyczące nauczania na odległość i nauczania rozproszonego należy wyjaśnić w programie nauczania. Jeśli natomiast uczeń szkoły podstawowej zapisze się na zajęcia w szkole ponadgimnazjalnej, które są zaliczane na poczet punktów zaliczeniowych, wówczas ponosi on koszty nauki, tj. opłaty wpisowe i rejestracyjne oraz materiały dydaktyczne, natomiast koszty czesnego nie są dla niego pobierane.
Szkoła podstawowa, jako miejsce pracy uczniów, powinna prowadzić swoją działalność w taki sposób, aby uczniowie czuli się bezpiecznie i cieszyli się swoimi umiejętnościami, a także mieli prawo cieszyć się dzieciństwem w trakcie wszystkich prac realizowanych przez szkołę, w tym nauczania zdalnego i rozproszonego.
Zanim szkoły rozpoczną naukę na odległość, konieczne jest ustalenie, w jaki sposób będą realizowane obowiązki nauczycieli sprawujących nadzór nad uczniami kształcącymi się na odległość. Należy zwrócić uwagę na rolę nauczyciela nadzorującego, zgodnie z prawem, która polega na ścisłym nadzorze nad nauką i rozwojem uczniów, ich samopoczuciem i ogólnym dobrostanem, kierowaniu nimi w nauce i pracy, pomaganiu im i doradzaniu w sprawach osobistych oraz przyczynianiu się do zacieśniania współpracy między szkołami i domami.