Programy nauczania

Materiały pomocnicze

Szukaj

Curriculum icon
Szkoła ponadpodstawowa

Sekcja ogólna

Rozdział 6

Uczenie się i nauczanie

Zróżnicowane, inspirujące i wspierające środowisko edukacyjne jest jednym z warunków niezbędnych do osiągnięcia przez uczniów kluczowych kompetencji, takich jak samoświadomość, niezależność, inicjatywa i kreatywne myślenie. Praktyki uczenia się i nauczania mogą również mieć istotny wpływ na kształtowanie uczniów i zachęcać ich do krytycznego myślenia, szacunku i tolerancji, demokratycznego uczestnictwa, równości i odpowiedzialności w interakcjach z otoczeniem i naturą. Przedmioty łączące naukę z życiem codziennym i miejscem pracy przyczyniają się do wzrostu wiedzy uczniów na temat ich otoczenia.

6.1

Wiedza, umiejętności i kompetencje

Wiedza, opanowanie materiału i kompetencje to pojęcia wykorzystywane w opracowywaniu opisów programów nauczania i kursów. Związek między nimi odzwierciedla fakt, że kompetencje studentów opierają się na ich wiedzy i opanowaniu materiału, a także na samoświadomości, postawach i etyce. Samo posiadanie wiedzy nie wystarczy, studenci muszą umieć ją analizować i komunikować. Podobnie, opanowanie materiału przez studentów przejawia się nie tylko w metodach nauczania. Muszą oni umieć wybierać i stosować odpowiednie metody, narzędzia i metody pracy w każdym momencie. Zarówno wiedza, jak i opanowanie materiału odnoszą się do wszelkiego rodzaju nauki, zarówno w dziedzinie studiów akademickich, artystycznych, jak i zawodowych.

Kompetencje ucznia obejmują zdolność do zastosowania wiedzy i umiejętności w danej sytuacji. Uczniowie muszą również posiadać zdolność i potencjał do zdobywania nowej wiedzy, umiejętności i kompetencji po ukończeniu szkoły. W tym procesie kluczowe są umiejętności uczenia się, kompetencje informacyjne, myślenie kreatywne i praktyczne zastosowanie wiedzy. Bardziej szczegółową definicję pojęć „wiedza”, „umiejętności” i „kompetencje” przedstawiono na poniższym rysunku.

Definicja pojęć: wiedza, umiejętności i kompetencje

 

Wiedza to zbiór faktów, praw, teorii i metod. Jest zarówno teoretyczna, jak i praktyczna.

  • Wiedzę zdobywamy przez oglądanie, czytanie, słuchanie, dyskusję lub poprzez doświadczenie i praktykę.
  • Wiedzę analizuje się poprzez dyskusję, klasyfikację i porównywanie.
  • Wiedzę przekazuje się za pomocą różnych form wyrazu, takich jak ustny, pisemny i praktyczny.

Umiejętności są zarówno intelektualne, jak i praktyczne. Obejmują zdolność stosowania metod, procedur i logicznego myślenia.

  • Mistrzostwo osiąga się poprzez stosowanie metod i szkolenie w zakresie procedur.
  • Mistrzostwo wymaga analizy, wyboru pomiędzy metodami i organizacji procesów pracy.
  • Mistrzostwo osiąga się poprzez stosowanie metod, narzędzi i technik różnych form ekspresji.

Kompetencje obejmują wgląd i zdolność do stosowania wiedzy i umiejętności.

  • Kompetencje wymagają poczucia odpowiedzialności, szacunku, otwartości, kreatywności, świadomości moralnej i zrozumienia przez jednostkę własnych możliwości. Ważne są również pewność siebie i niezależność w metodach pracy.
  • Kompetencja obejmuje analizę własnej wiedzy i umiejętności poprzez porównywanie, wyszukiwanie powiązań, upraszczanie, wyciąganie wniosków i rozumowanie. Umiejętność analizy opiera się na myśleniu krytycznym i refleksji zawodowej.
  • Kompetencje są przekazywane poprzez różnorodne formy ekspresji, w których wiedza i umiejętności intelektualne, artystyczne i praktyczne przeplatają się z postawami moralnymi i społecznymi jednostki. Kompetencje wymagają kreatywności, odpowiedzialności i aktywności.
6.2

Metody uczenia się i nauczania

Metody nauczania i uczenia się w szkołach ponadgimnazjalnych sprzyjają wszechstronnemu rozwojowi uczniów i charakteryzują się poszanowaniem jednostki i jej potrzeb. Ważne jest, aby praca szkoły miała na celu rozwijanie aktywności i samodzielności uczniów w nauce oraz umożliwienie im samodzielnego zdobywania wiedzy. Metody nauczania powinny zapewniać wszystkim uczniom możliwości wykorzystania swoich umiejętności i możliwość otrzymywania informacji zwrotnej na temat swojej pracy. Nacisk na kompetencje uczniów po ukończeniu nauki wymaga stosowania zróżnicowanych metod oceny kompetencji uczniów i ukierunkowania ich na osiągnięcie wyznaczonego celu.

Różnorodność metod i podejść nauczania jest jednym z warunków koniecznych do nabycia przez uczniów różnorodnych umiejętności. Należy pamiętać, że różne umiejętności można osiągnąć na wiele sposobów i że te same metody nie są odpowiednie dla wszystkich uczniów. Metody nauczania nie mogą dyskryminować uczniów ze względu na płeć, miejsce zamieszkania, pochodzenie, kolor skóry, niepełnosprawność, religię, orientację seksualną lub status społeczny.

Aby nabyć kluczowe kompetencje, studenci muszą mieć zapewnioną odpowiednią liczbę możliwości pracy z różnymi przedmiotami, które mogą być powiązane ze środowiskiem pracy i życiem codziennym. We wszystkich działaniach szkolnych, zarówno w klasie, jak i poza nią, studenci muszą być wspierani w rozwijaniu swoich opinii, postaw i umiejętności, zarówno ogólnych, jak i w konkretnych obszarach. Wymaga to od studentów integrowania swojej wiedzy i umiejętności, przy jednoczesnym zapewnieniu im możliwości rozwijania umiejętności społecznych, opartych na etyce, poszanowaniu praw człowieka i równości. Należy również zadbać o to, aby studenci ćwiczyli wyrażanie swoich opinii i wyjaśnianie procedur w sposób odpowiedzialny, krytyczny i jasny. Środowisko nauczania i uczenia się studenta odbywającego staż powinno sprzyjać temu, aby stali się aktywnymi i odpowiedzialnymi profesjonalistami o wysokim poziomie profesjonalizmu.

6.3

Staż

Praktyki odbywają się zazwyczaj zarówno w szkole, jak i w miejscu pracy. Znaczna część programu obejmuje szkolenie studentów w zakresie stosowania różnych metod i procedur. Szkolenie odbywa się z jednej strony w ramach praktycznej, specjalistycznej edukacji szkolnej pod kierunkiem nauczyciela, a z drugiej strony w ramach praktyk zawodowych lub szkoleń w miejscu pracy.

Terminy „szkolenie w miejscu pracy” i „praktyka zawodowa” są używane zamiennie. Zakłada się tutaj, że szkolenie w miejscu pracy wymaga zazwyczaj bardziej ukierunkowanego, ustrukturyzowanego kształcenia, doradztwa i nadzoru niż szkolenie w miejscu pracy. Szkolenie w miejscu pracy kładzie nacisk na to, aby studenci mieli możliwość dalszego ćwiczenia zadań i procesów, których już się nauczyli. Zakłada się zatem, że mogą wykazać się większą odpowiedzialnością i niezależnością w praktyce zawodowej niż w przypadku szkolenia w miejscu pracy.

Nauka i szkolenia w miejscu pracy dają studentom ważne możliwości zastosowania wiedzy i umiejętności, a tym samym zdobycia umiejętności niezbędnych do uczestnictwa w rynku pracy. Aby promować ukierunkowaną naukę i szkolenia w miejscu pracy, kładzie się nacisk na wykorzystanie dokumentacji edukacyjnej. Nauka i szkolenia w miejscu pracy są zawierane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.