Programy nauczania

Materiały pomocnicze

Szukaj

Curriculum icon
Szkoła ponadpodstawowa

Sekcja ogólna

Strona tytułowa

Szkoła ponadpodstawowa

Podstawowe elementy i kluczowe kompetencje
Rozdział 5

Podstawowe elementy i kluczowe kompetencje

Rozdział drugi wyjaśnia sześć podstawowych elementów edukacji, które znajdują odzwierciedlenie w pracy szkół ponadgimnazjalnych. Podstawowe elementy powinny być widoczne w procesie uczenia się i nauczania uczniów, metodach pracy, organizacji i planach rozwoju szkoły oraz jej relacjach ze społecznością lokalną. Szkoły ponadgimnazjalne muszą wyjaśnić w programie nauczania, w jaki sposób uwzględniane są te podstawowe elementy, oraz ocenić ich widoczność i wdrażanie w ramach ewaluacji wewnętrznej szkoły.

Kompetencje kluczowe mają na celu połączenie podstawowych elementów z celami kompetencji studentów po ukończeniu studiów. Kompetencje kluczowe odnoszą się do samego studenta i stanowią skoncentrowaną na nim realizację głównych założeń elementów podstawowych. Kompetencje kluczowe są wykorzystywane przy planowaniu programów studiów, przygotowywaniu opisów przedmiotów, a także uwzględniane w ocenie i informacji zwrotnej na temat studentów.

Oczekuje się, że kompetencje kluczowe i elementy kluczowe będą ze sobą powiązane i będą stanowić podstawę pracy w szkołach ponadgimnazjalnych, środowiska pracy i atmosfery szkolnej, a także procesu uczenia się i nauczania na wszystkich kierunkach. Ubiegając się o potwierdzenie opisów programów nauczania, szkoły są zobowiązane do wyjaśnienia, gdzie i w jaki sposób uwzględniane są elementy kluczowe i kompetencje kluczowe.

5.1

Kluczowe kompetencje

Kluczowe kompetencje obejmują dziewięć obszarów. Poniżej opisano każdy obszar i podano ogólne przykłady kryteriów. Kluczowe kompetencje odnoszą się zarówno do kompetencji ogólnych, jak i szczegółowych. Konkretne przykłady dotyczące zdrowia mogą dotyczyć kwestii bezpieczeństwa i higieny pracy w dziedzinie, do której dąży student. Konkretne przykłady dotyczące praw człowieka i demokracji mogą dotyczyć otoczenia prawnego i etyki pracy, a konkretne przykłady z zakresu edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju mogą dotyczyć zrównoważonego miejsca pracy.

Zdolność akademicka

Kompetencja uczenia się obejmuje samoświadomość, tj. znajomość własnych mocnych i słabych stron oraz umiejętność podejmowania decyzji w oparciu o nie. Kompetencja uczenia się koncentruje się na ciekawości, wierze we własne możliwości oraz zdolności do konstruktywnego stosowania wiedzy, umiejętności i zdolności w różnych dziedzinach. Jest również związana ze zdolnością do łączenia wiedzy i umiejętności z dalszą nauką i pracą.

Kluczowe kompetencje ucznia obejmują:

  • zna swoje mocne strony i potrafi wyznaczać realistyczne cele,
  • może dzielić się swoją wiedzą z innymi,
  • może korzystać z różnych metod uczenia się i danych,
  • jest niezależny w metodach pracy,
  • potrafi ocenić własny wkład pracy,
  • potrafi radzić sobie z wyzwaniami w nauce,
  • potrafi organizować swój czas pracy i ustalać priorytety zadań,
  • potrafi wziąć odpowiedzialność za własną naukę,
  • potrafi wykorzystać dotychczasowe doświadczenie, wiedzę i zrozumienie do rozwiązywania nowych problemów.

Zdrowie

Dobre zdrowie definiuje się jako zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne. Każdy uczeń musi zdać sobie sprawę, że jest odpowiedzialny za siebie i swoje otoczenie społeczne. Odpowiedzialność dotyczy zdrowia fizycznego, ale aby promować dobre zdrowie i ogólne samopoczucie, należy pielęgnować zdrowe nawyki, ćwiczenia i zdrowy styl życia. Odpowiedzialność wiąże się również ze zdrowiem psychicznym, na przykład w kontekście odpowiedzialnego podejścia do znęcania się i innych form przemocy. Zdrowie społeczne obejmuje pozytywną i zdrową komunikację oraz aktywność społeczną.

Kluczowe kompetencje ucznia obejmują:

  • jest odpowiedzialny za siebie i swoje własne czyny,
  • przyjmuje odpowiedzialną postawę wobec własnego dobrostanu i zdrowia,
  • jest świadomy siebie jako istoty seksualnej,
  • jest świadomy wartości regularnych ćwiczeń,
  • jest świadomy znaczenia zróżnicowanej i odżywczej diety,
  • zajmuje odpowiedzialne stanowisko wobec dyskryminacji, zastraszania i innych form przemocy,
  • jest świadomy szkodliwych skutków palenia tytoniu i innych form używania tytoniu, spożywania alkoholu i zażywania narkotyków.

Myślenie kreatywne i stosowanie wiedzy

Kreatywność polega na kształtowaniu i komunikowaniu tematów, robieniu czegoś nowego lub innego niż to, co dana osoba zna lub robiła wcześniej. Proces twórczy sprzyja inicjatywie, refleksji i krytycznemu myśleniu, a zatem jest nie mniej ważny niż efekt pracy. Warunkiem wstępnym do pobudzania i podtrzymywania kreatywności uczniów jest stworzenie przez szkołę warunków, w których inicjatywa, niezależność i kreatywne myślenie są wspierane w jak największej liczbie obszarów. Innowacyjność i zastosowanie wiedzy kładą nacisk na tworzenie lub tworzenie czegoś nowego, a także na ulepszanie tego, co już istnieje.

Kluczowe kompetencje ucznia obejmują:

  • wykazuje inicjatywę i kreatywne myślenie,
  • ponosi moralną odpowiedzialność za tworzenie i stosowanie swojej wiedzy,
  • potrafi komunikować swoje umiejętności w sposób kreatywny,
  • mogą wykorzystywać swoją kreatywność na wiele sposobów w życiu i pracy,
  • możliwość korzystania ze sztuki, kultury i twórczości w różnorodnych formach,
  • rozumie, w jaki sposób kultura i sztuka wpływają na tworzenie miejsc pracy i rozwój społeczności.

Równość

Celem edukacji na rzecz równości płci jest stworzenie każdemu możliwości rozwoju na własnych zasadach, rozwijania talentów i prowadzenia odpowiedzialnego życia, przy jednoczesnym zapewnieniu, że każdy aktywnie uczestniczy w budowaniu społeczeństwa opartego na równości, równości i sprawiedliwości. Edukacja na temat równości płci porusza kwestię tego, jak wiek, miejsce zamieszkania, niepełnosprawność, płeć, orientacja seksualna, rasa, religia, język, pochodzenie etniczne i narodowość mogą prowadzić do dyskryminacji lub uprzywilejowania w życiu ludzi. Przygotowując się do przyszłej kariery zawodowej, ważne jest, aby zwrócić uwagę na podział rynku pracy ze względu na płeć i promować mniej uwarunkowany płcią wybór edukacji niż dotychczas. Ważne jest, aby przedmioty, którymi zajmują się uczniowie, nie były dyskryminowane ze względu na płeć, ale opierały się na równości i równości.

Kluczowe kompetencje ucznia obejmują:

  • szanuje równość w relacjach,
  • jest świadomy swojej seksualności i zdrowia seksualnego,
  • rozumie, w jaki sposób na przykład wiek, miejsce zamieszkania, niepełnosprawność, płeć, orientacja seksualna, kolor skóry, przekonania, kultura, klasa, religia, język, pochodzenie i narodowość mogą powodować dyskryminację lub przywileje w życiu ludzi,
  • jest świadomy i krytyczny wobec wpływu wzorców i stereotypów na własny wizerunek i styl życia,
  • rozumie rolę płci i strukturę płci w społeczeństwie.

Demokracja i prawa człowieka

Warunkiem demokracji jest współodpowiedzialność, świadomość i aktywność obywateli, które pozwalają im uczestniczyć w kształtowaniu społeczeństwa i wywierać wpływ na bliskie i dalekie obszary. Postawy, wartości i etyka stanowią bogate elementy edukacji demokratycznej. Aktywny obywatel posiada świadomość odpowiedzialności osobistej, demokracji, krytycznego myślenia, tolerancji, równości, praw człowieka oraz szanuje opinie i wartości innych.

Kluczowe kompetencje ucznia obejmują:

  • szanuje opinie i wartości innych,
  • szanuje prawa człowieka i wartości ludzkie,
  • potrafi wyrażać własne opinie i uczestniczyć w debatach,
  • zajmuje krytyczne stanowisko w kwestiach etycznych,
  • szanuje podstawowe zasady społeczeństwa,
  • jest aktywnym i odpowiedzialnym uczestnikiem demokratycznego społeczeństwa,
  • jest świadomy wartości dobrego zachowania i postępowania w kontaktach z innymi ludźmi, zwierzętami i środowiskiem,
  • posiada pozytywne i konstruktywne umiejętności społeczne i komunikacyjne.

Edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju

Zrównoważony rozwój dotyczy środowiska, odpowiedzialności, szacunku, praktyk demokratycznych i sprawiedliwości w teraźniejszości i przyszłości. Edukacja w zakresie zrównoważonego rozwoju ma na celu umożliwienie ludziom radzenia sobie z problemami związanymi z interakcją środowiska, czynników społecznych i gospodarki w rozwoju społeczeństwa. Edukacja w zakresie zrównoważonego rozwoju kładzie nacisk na zrozumienie ograniczeń, jakie ekosystem Ziemi nakłada na ludzi, równość w obrębie i między pokoleniami, racjonalne wykorzystanie zasobów i ich sprawiedliwy podział. Warunkiem koniecznym dla zrównoważonego społeczeństwa są aktywni obywatele, świadomi swoich wartości, postaw i odczuć wobec tych czynników.

Kluczowe kompetencje ucznia obejmują:

  • jest świadomy istnienia różnorodnych zasobów naturalnych i potrafi zająć stanowisko w sprawie ich racjonalnego wykorzystania,
  • zna, rozumie i szanuje swoje otoczenie i przyrodę,
  • rozumie, w jaki sposób ekosystem Ziemi nakłada ograniczenia na ludzi,
  • rozumie, w jaki sposób własny ślad ekologiczny i ślad ekologiczny społeczności i narodów może przyczynić się do zrównoważonego rozwoju,
  • potrafi krytycznie oceniać wartość informacji o środowisku i przyrodzie,
  • jest aktywnym i odpowiedzialnym obywatelem swojego otoczenia i natury,
  • potrafi przyjąć krytyczną postawę wobec środowiska, społeczeństwa, kultury i systemu gospodarczego,
  • rozumie wspólną odpowiedzialność ludzi na całym świecie za planetę i jej mieszkańców.

Umiejętność czytania i pisania, wyrażania się i komunikacji w języku islandzkim

Umiejętność czytania i pisania odnosi się do zdolności jednostki do krytycznego postrzegania i rozumienia swojego otoczenia i społeczeństwa oraz do uczestniczenia w jego kształtowaniu. Umiejętność czytania i pisania, wyrażania się i komunikowania w języku islandzkim ułatwia aktywną komunikację w kontekście społecznym, kulturowym i technologicznym Islandii. Czytanie jest najpotężniejszym narzędziem zdobywania wiedzy przez uczniów, a wyrażanie się w mowie i piśmie jest warunkiem uczestnictwa w demokratycznym społeczeństwie. Język i kultura islandzka łączą przeszłość i teraźniejszość narodu.

Kluczowe kompetencje ucznia obejmują:

  • potrafi wyrażać swoje myśli, uczucia i opinie zarówno ustnie, jak i pisemnie,
  • uczestniczy w rozmowach,
  • posługuje się zróżnicowanym językiem i różnorodnym słownictwem w mowie i piśmie,
  • przedstawia swoją sprawę jasno i słyszalnie,
  • czyta różnorodne teksty w celach informacyjnych i dla przyjemności,
  • jasno wyjaśnia i argumentuje w mowie i piśmie.

Umiejętność czytania i pisania, wyrażania się i komunikowania w językach obcych

Znajomość kultury innych narodów, ekspresja i komunikacja w językach obcych stanowią fundament zrozumienia, otwartości i szacunku. Umiejętności językowe są kluczem do informacji i zapewniają dostęp do treści fachowych w językach obcych. Stanowią jeden z warunków koniecznych do skutecznej komunikacji i współpracy z osobami innych narodowości.

Kluczowe kompetencje ucznia obejmują:

  • potrafi wyrażać się w sposób zrozumiały,
  • słucha i rozumie język mówiony,
  • uczestniczy w rozmowach,
  • posługuje się różnorodnym słownictwem,
  • czyta dla informacji i przyjemności,
  • jest świadomy kultury i zwyczajów charakterystycznych dla regionów, w których mówi się danym językiem,
  • potrafi powiązać różne postawy i wartości kształtujące kulturę krajów, w których używany jest dany język, z własnym społeczeństwem i kulturą.

Umiejętność czytania i pisania, wyrażania się i komunikowania w zakresie liczb i informacji

Dobra znajomość matematyki jest ważna dla każdego, aby radzić sobie w życiu codziennym i pracy. Umiejętność czytania, wyrażania się i wykorzystywania informacji liczbowych. Kompetencje informacyjne obejmują między innymi technologie informacyjne, gdzie ważne jest, aby każdy potrafił pozyskiwać dane, klasyfikować, przetwarzać, wykorzystywać i komunikować informacje w sposób krytyczny i kreatywny. Kompetencje medialne umożliwiają uczniom analizowanie informacji z różnych mediów, co pozwala im na ich krytyczną ocenę.

Kluczowe kompetencje ucznia obejmują:

  • potrafi wykorzystać różnorodne technologie w poszukiwaniu wiedzy,
  • potrafi wyrażać się i wykorzystywać liczby i informacje w swojej edukacji i kulturze,
  • potrafi zbierać dane, klasyfikować i krytycznie wykorzystywać informacje,
  • potrafi wykorzystywać technologię informacyjną do wyszukiwania i dzielenia się wiedzą w sposób krytyczny i kreatywny,
  • potrafi przekazywać informacje w sposób kreatywny,
  • jest otwarty na informacje z różnych mediów.