Szkoła ponadpodstawowa
Sekcja ogólna
Opisy kursów
Szkoły ponadgimnazjalne, jedna lub więcej wspólnie, przygotowują propozycję opisu programu nauczania i przedkładają ją ministerstwu do zatwierdzenia. Zatwierdzone opisy programów nauczania stanowią zatem część krajowego przewodnika po programie nauczania dla szkół ponadgimnazjalnych.
Ministerstwo opublikuje opisy programów nauczania, programy modelowe, które poszczególne szkoły ponadgimnazjalne będą mogły wykorzystać jako punkt odniesienia przy opracowywaniu opisów programów nauczania na potrzeby egzaminów gimnazjalnych, kwalifikacji zawodowych, egzaminów maturalnych i innych egzaminów końcowych. Oczekuje się, że programy modelowe zostaną opracowane we współpracy ze szkołami ponadgimnazjalnymi, uniwersytetami i środowiskiem biznesowym oraz zostaną uwzględnione w procesie zatwierdzania przez Ministerstwo. Ministerstwo może zatwierdzić programy modelowe, aby stały się one częścią Krajowego Przewodnika Programowego dla szkół ponadgimnazjalnych.
Opracowując programy studiów, Ministerstwo podkreśla, że studenci mają możliwość ukończenia studiów na różnych poziomach kwalifikacji. Zapewnia również, że studenci, którzy ukończą studia na określonym poziomie kwalifikacji I lub II, mają możliwość kontynuowania nauki.
Opisy kursów powinny być skonstruowane zgodnie z postanowieniami części ogólnej Krajowego Przewodnika Programowego dla Szkół Ponadgimnazjalnych oraz przewodnika po programie nauczania danej szkoły. Opis kursu powinien między innymi uwzględniać:
- powiązanie studiów ze światem pracy i/lub innymi poziomami edukacji,
- struktura badania, np. cel końcowy, zakres badania, poziom kompetencji, na którym określa się ukończenie badania, czy jest to świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej, egzamin kwalifikacyjny, egzamin maturalny, inne egzaminy końcowe lub dodatkowe studia w szkole ponadgimnazjalnej,
- warunki przyjęcia na studia i postępy w nauce,
- gdzie i w jaki sposób podstawowe elementy i kluczowe kompetencje znajdują odzwierciedlenie w kształceniu ogólnym i kierunkowym danego kierunku studiów,
- uczenie się, nauczanie i ocena,
- Struktura nauczania według poziomów kompetencji i opisów kursów.
Poniżej przedstawiono najważniejsze zasady tworzenia opisów programów studiów. Mają one zastosowanie przy organizacji wszystkich programów studiów, niezależnie od przedmiotów i grup studenckich.
Kryteria kwalifikacyjne
Szkoły ponadgimnazjalne powinny oferować uczniom odpowiednią edukację, uwzględniającą ich zdolności i plany na przyszłość. Cele końcowe każdego programu studiów powinny odzwierciedlać umiejętności uczniów po ukończeniu nauki. Nazywane są one zatem kryteriami kompetencyjnymi i powinny być opisowe, aby uczniowie od samego początku wiedzieli, do czego dążą. Kładzie się nacisk na to, aby wszystkie obszary kompetencji kluczowych były widoczne w kryteriach kompetencyjnych programów studiów.
Etapy uczenia się
Szkoły mogą tworzyć opisy kursów w powiązaniu z tworzeniem opisów kursów. Każdy opis kursu jest zorganizowany jako niezależna całość i ma osobny numer kursu.
Jednostki kursu powinny być powiązane z poziomem zaawansowania i zakłada się, że co najmniej 75% przedmiotów kursu mieści się w określonym poziomie. Opis kursu powinien określać wiedzę, umiejętności i kompetencje, które studenci muszą osiągnąć, wymagania dotyczące przedmiotów wstępnych oraz zakres kursu w punktach ECTS na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej. Ministerstwo publikuje szablon struktury opisów kursów oraz zasady dotyczące systemu numeracji.
Na początku nauczania musi być dostępny program nauczania (sylabus) dla wszystkich etapów. Musi on zawierać między innymi:
- standardy wiedzy, umiejętności i kompetencji,
- ogólny opis tematów kursu,
- materiały edukacyjne i projekty,
- ustalenia dotyczące oceny.
Artykuły główne
Przedmiotami podstawowymi w szkolnictwie ponadgimnazjalnym są język islandzki, matematyka i język angielski. Wszystkie programy studiów z zasady wymagają od uczniów osiągnięcia co najmniej poziomu kompetencji równoważnego opisowi pierwszego poziomu kompetencji w przedmiotach podstawowych w Załączniku 3. Przy planowaniu programów studiów kryteria kompetencyjne mogą obejmować wymóg, aby uczniowie osiągnęli wyższy poziom kompetencji w przedmiotach podstawowych.
Wymagania dotyczące przedmiotów podstawowych na egzaminie maturalnym
Wszystkie przedmioty zaliczane na egzaminie maturalnym muszą obejmować co najmniej 45 punktów ECTS z przedmiotów podstawowych, tj. języka angielskiego, języka islandzkiego i matematyki.
Programy studiów powinny być zorganizowane tak, aby uczniowie osiągnęli minimalną kompetencję na trzecim poziomie zaawansowania, zgodnie z opisem w Załączniku 3. Łączna liczba punktów ECTS z języka islandzkiego w programach maturalnych powinna wynosić co najmniej 20 punktów ECTS, z czego co najmniej 10 punktów ECTS powinno przypadać na trzeci poziom zaawansowania. Programy studiów powinny być również zorganizowane tak, aby uczniowie osiągnęli kompetencję w matematyce i języku angielskim na drugim poziomie zaawansowania, zgodnie z opisami w Załączniku 3. Minimalna liczba punktów ECTS na drugim poziomie zaawansowania wynosi 5 punktów ECTS z matematyki lub języka angielskiego. Jeśli student zdecyduje się na minimalną liczbę punktów ECTS na drugim poziomie zaawansowania z matematyki, musi uzyskać więcej punktów ECTS z języka angielskiego i odwrotnie. Zasady te przedstawiono również w poniższej tabeli.
Wymagania dotyczące przedmiotów podstawowych na egzaminie maturalnym
| Artykuł główny | Minimalne kwalifikacje | Minimalne wymagania jednostkowe |
|---|---|---|
| islandzki | 3 poziom biegłości | Łączna liczba osób w etapie 2 i 3 musi wynieść minimum 20 osób, w tym 10 osób w etapie 3. |
| Matematyka i język angielski | 2. poziom biegłości | Minimalna liczba punktów ECTS na poziomie 2 wynosi 5 z matematyki lub języka angielskiego. Jeśli studenci wybiorą minimalną liczbę punktów ECTS na drugim poziomie zaawansowania z matematyki, muszą uzyskać więcej punktów ECTS z języka angielskiego i odwrotnie. |
| Łącznie należy zdobyć 45 punktów. |
Studenci, dla których islandzki jest drugim językiem, mogą wybrać matematykę lub język angielski do trzeciego poziomu zaawansowania zamiast języka islandzkiego. Następnie muszą uzyskać minimum 5 punktów ECTS na drugim poziomie zaawansowania z języka islandzkiego.
Testy porównawcze z przedmiotów podstawowych na egzaminie maturalnym
Zgodnie z Ustawą o szkołach ponadgimnazjalnych, ocena z przedmiotów podstawowych na końcowym etapie egzaminu maturalnego będzie oparta na testach referencyjnych dostarczonych lub uznanych przez Ministra. Ministerstwo opublikuje przykładowe pytania sprawdzające kompetencje z przedmiotów podstawowych na drugim i trzecim poziomie zaawansowania, które szkoły mogą wykorzystać jako punkt odniesienia na końcowym etapie egzaminu maturalnego. Szkoły mogą również korzystać z opisów wiedzy, umiejętności i kompetencji, które charakteryzują przedmioty podstawowe na różnych poziomach zaawansowania i są opublikowane w Załączniku 3.
Sport, wychowanie fizyczne i zdrowie
Szkoły średnie powinny tak zorganizować programy nauczania, aby wszyscy uczniowie w wieku 18 lat i poniżej mogli uczestniczyć w zajęciach sportowych – wychowaniu fizycznym i edukacji prozdrowotnej. Szkoły średnie powinny również tak zorganizować programy nauczania, aby uczniowie mieli możliwość uczestniczenia w zajęciach sportowych w każdym semestrze.
Egzamin maturalny
Programy studiów literackich kończące się egzaminem maturalnym muszą spełniać minimalne wymagania dotyczące znajomości języka nordyckiego na poziomie trzecim oraz minimalne wymagania dotyczące znajomości trzeciego języka na poziomie drugim (patrz Załącznik 3).
Taki sam wymóg dotyczy języka nordyckiego w innych programach egzaminów maturalnych, ale w tych programach należy również dokonać wyboru pomiędzy wymogiem znajomości drugiego poziomu języka trzeciego, nauk społecznych lub przedmiotów ścisłych.
Struktura programów studiów
Ministerstwo określa wymogi dotyczące sposobu, w jaki programy studiów na danym kierunku powinny być rozłożone na różne poziomy zaawansowania. Wymóg ten różni się w zależności od poziomu zaawansowania, na którym zdefiniowano ukończenie programu studiów. Wymóg dotyczący proporcji programów studiów na każdym poziomie jest określony w pewnym zakresie, aby dać szkołom i uczniom możliwość zorganizowania studiów o różnym stopniu specjalizacji. Wymogi dotyczące podziału programów studiów według poziomu zaawansowania stanowią wzór, z którego szkoły ponadgimnazjalne muszą korzystać przy organizacji programów studiów, ale Ministerstwo bierze je również pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o potwierdzeniu. Wzory te mają zapewnić progresywny proces uczenia się, tak aby program studiów wyposażył uczniów w kompetencje wymagane na koniec nauki. Stanowią zatem element zapewniania jakości programu studiów. Wzory te mają również ułatwić porównywanie programów studiów, ocenę uczniów między szkołami oraz służyć jako punkt odniesienia dla Ministerstwa przy potwierdzaniu programów studiów.
Planując programy nauczania, szkoły ponadgimnazjalne powinny dążyć do zapewnienia uczniom możliwości ograniczonego i/lub swobodnego wyboru, ale w taki sposób, aby spełnić wymagania Ministerstwa. Szkoły ponadgimnazjalne mogą jednak, planując programy nauczania, zobowiązać uczniów do uzyskania większej niż minimalna liczba punktów ECTS z przedmiotów podstawowych i innych przedmiotów niż wymagana w szkole ponadgimnazjalnej. Przy wyborze przedmiotów obowiązkowych należy brać pod uwagę wymagania dotyczące kompetencji kluczowych, kryteria kompetencyjne programu nauczania oraz wymagania sektora biznesu i kolejnego etapu edukacji w celu niezbędnego przygotowania.
Planując programy nauczania, szkoły mają obowiązek zapewnić uczniom możliwość nabycia określonych kompetencji kluczowych. Sposób realizacji tego celu musi być jasno określony w opisie programu nauczania i programie nauczania. W tym przypadku szkoła może albo zająć się różnymi aspektami i obszarami kompetencji kluczowych w ramach przedmiotów zintegrowanych, albo w ramach przedmiotów tradycyjnych, w stosownych przypadkach, takich jak język islandzki, wychowanie fizyczne, języki obce, umiejętności życiowe, nauki przyrodnicze, historia, matematyka i technologia informacyjna.
Szkoły średnie mogą oferować programy studiów, które dają uczniom możliwość samodzielnego planowania nauki w dużym stopniu i są klasyfikowane jako inne egzaminy końcowe lub maturalne. Takie programy studiów podlegają tym samym zasadom, co inne programy studiów, pod względem struktury i treści. Uprawnienia nabyte w ramach tych programów studiów zależą wyłącznie od ich struktury i ważne jest, aby uczniowie zostali o tym jasno poinformowani. W tym zakresie niezwykle istotne jest wsparcie doradcy ds. studiów i kariery.
Kierunki studiów z pierwszym poziomem kwalifikacji
Programy studiów z kwalifikacją pierwszego stopnia zazwyczaj obejmują 30–120 punktów ECTS, ale dla studentów z niepełnosprawnością intelektualną mogą one sięgać nawet 240 punktów ECTS. Nauka odbywa się niemal wyłącznie na poziomie pierwszym, ale studenci mogą realizować do 10% programu na poziomie drugim. Daje im to możliwość pogłębienia swoich umiejętności.
Ukończenie studiów na poziomie biegłym 1
Podział nauki według poziomu umiejętności
| Poziom umiejętności | Kryteria dotyczące procentu nauki | Kryteria dotyczące procentu nauki |
|---|---|---|
| Minimum | Maksymalny | |
| 1 | 90% | 100% |
| 2 | 0 | 10% |
Wzór formularza ukończenia studiów na poziomie biegłym 1. Szablon zakłada, że co najmniej 90% nauki powinno być zdefiniowane na pierwszym poziomie kompetencji. Do 10% nauki może być zdefiniowane na drugim poziomie kompetencji.
Programy studiów prowadzące do uzyskania drugiego poziomu kwalifikacji
Programy studiów prowadzące do drugiego poziomu kwalifikacji zazwyczaj obejmują 90–120 punktów ECTS. Zakłada się, że co najmniej 25% zajęć stanowi pierwszy poziom kwalifikacji, ale nigdy nie więcej niż 50%. Co najmniej połowa, a maksymalnie 75% zajęć musi stanowić specjalizacja na drugim poziomie kwalifikacji. Szkoły ponadgimnazjalne mogą organizować programy studiów, w których uczniowie realizują do 10% zajęć na trzecim poziomie kwalifikacji. W ten sposób uczniowie mają możliwość uzyskania większej specjalizacji.
Ukończenie studiów na poziomie biegłym 2
Podział nauki według poziomu umiejętności
| Poziom umiejętności | Kryteria dotyczące procentu nauki | Kryteria dotyczące procentu nauki |
|---|---|---|
| Minimum | Maksymalny | |
| 1 | 25% | 50% |
| 2 | 50% | 75% |
| 3 | 0 | 10% |
Szablon do ukończenia studiów na poziomie biegłości 2. Szablon zakłada, że ćwierć do połowy studiów powinno odbyć się na poziomie pierwszym. Połowa do 75% studiów powinno odbyć się na poziomie drugim, a do 10% może zostać określone na poziomie trzecim.
Programy studiów prowadzące do uzyskania trzeciego poziomu kwalifikacji
Programy studiów prowadzące do trzeciego poziomu kwalifikacji obejmują zazwyczaj 150–240 punktów ECTS. Zakłada się, że co najmniej 17% studiów stanowi nauka ogólna na pierwszym poziomie kwalifikacji i nigdy nie więcej niż 33%. Jedna trzecia (33%) do połowy studiów stanowi specjalizacja na drugim poziomie kwalifikacji. Na trzecim poziomie kwalifikacji definiuje się minimalną liczbę punktów ECTS wynoszącą 17% i maksymalną liczbę punktów ECTS wynoszącą 33%.
Studia na trzecim poziomie kwalifikacji opierają się na studiach na drugim poziomie kwalifikacji i dlatego obejmują wymagania wstępne. Studia na trzecim poziomie kwalifikacji wraz z wymaganiami wstępnymi na drugim poziomie kwalifikacji tworzą specjalizację, do której można przypisać tę ścieżkę. Szkoły ponadgimnazjalne mogą organizować programy studiów tak, aby uczniowie realizowali do 10% programu studiów na czwartym poziomie kwalifikacji. W ten sposób uczniowie mają możliwość uzyskania jeszcze większej specjalizacji.
Ukończenie studiów na poziomie biegłym 3
Podział nauki według poziomu umiejętności
| Poziom umiejętności | Kryteria dotyczące procentu nauki | Kryteria dotyczące procentu nauki |
|---|---|---|
| Minimum | Maksymalny | |
| 1 | 17% | 33% |
| 2 | 33% | 50% |
| 3 | 17% | 33% |
| 4 | 0 | 10% |
Wzór formularza ukończenia studiów na poziomie biegłym 3. Szablon zakłada, że 17% do 33% badania powinno być zdefiniowane na pierwszym poziomie, 33% do 50% badania powinno być zdefiniowane na drugim poziomie, 17% do 33% badania powinno być zdefiniowane na trzecim poziomie, a do 10% może być zdefiniowane na czwartym poziomie.
Programy studiów prowadzące do czwartego poziomu kwalifikacji
Te programy studiów są definiowane jako studia uzupełniające do szkoły ponadgimnazjalnej i dlatego są zazwyczaj organizowane jako studia zaawansowane na określonym poziomie szkoły ponadgimnazjalnej na trzecim poziomie kwalifikacji. Programy studiów z ukończeniem czwartego poziomu kwalifikacji zazwyczaj obejmują 30–120 punktów ECTS. Zakłada się, że te programy studiów są organizowane w taki sposób, aby co najmniej 70% zajęć było realizowane na czwartym poziomie kwalifikacji.
Ukończenie studiów na poziomie biegłym 4
Podział nauki według poziomu umiejętności
| Poziom umiejętności | Kryteria dotyczące procentu nauki | Kryteria dotyczące procentu nauki |
|---|---|---|
| Minimum | Maksymalny | |
| 3 | 0% | 30% |
| 4 | 70% | 100% |
Wzór zaliczenia studiów na poziomie biegłym 4. Szablon stanowi, że co najmniej 70% nauki musi być zdefiniowane na czwartym poziomie kompetencji. Oznacza to, że nie więcej niż 30% nauki może być zdefiniowane na trzecim poziomie kompetencji.
Potwierdzenie programów studiów
Opisy programów nauczania dla szkół ponadgimnazjalnych, które uzyskały zatwierdzenie Ministra, są zatem częścią Krajowego Przewodnika Programowego dla Szkół Ponadgimnazjalnych. Ogłoszenia o zatwierdzeniu przez Ministra opisów programów nauczania oraz o ich anulowaniu są publikowane w Dzienniku Urzędowym.
Ministerstwo Edukacji, Nauki i Kultury ustala zasady przyjmowania wniosków i potwierdzania opisów programów studiów, oprócz zasad określonych w części ogólnej Krajowego Przewodnika po Programie Nauczania dotyczącej struktury i prezentacji opisów programów studiów.
Podczas zatwierdzania programów studiów, między innymi, analizuje się prezentację kryteriów kompetencyjnych, wykazywanie elementów podstawowych i kompetencji kluczowych, zasady dotyczące kontekstu studiów i ważenia poszczególnych elementów studiów, relację między liczbą punktów ECTS a oczekiwanym nakładem pracy studentów oraz to, czy egzamin końcowy jest na odpowiednim poziomie kompetencji. Prace te opierają się na opiniach organów zawodowych, takich jak rady zawodowe i przedstawiciele instytucji szkolnictwa wyższego. Opinie te uwzględniają wymagania publikowane przez Ministerstwo jako wymagania kompetencyjne dla zawodów i wymagania kompetencyjne dla kierunków studiów.